Makale Nedir?

Herhangi bir konuda bilgi vermek, bir gerçeği ortaya koymak, bir tezi kanıtlamak veya bir düşünceyi savunmak amacıyla kaleme alınan ve temel öğesi fikir olan yazılara “makale” denir.

Makalenin özellikleri şunlardır:

• Makalede temel unsur düşünce “fikir”dir.
• Yazar, herhangi bir konudaki görüşlerini, belli kanıtlar, belgeler, inandırıcı veriler kullanarak anlatmaya çalışır, böylece okuyucuyu bilgilendirmeyi amaçlar.
• Makalenin amacı; açıklama, eleştiri, tanıtım, bilgilendirme de olabilir. Ama genellikle eleştirel tutum ön plandadır.
• Makaleler, yazıldıktan sonra bir araya getirilerek makale kitapları şeklinde yayımlanabilir.
• Makalede açık, anlaşılır, ciddi bir dil kullanılır.
• Makaleler öğretici yazılardır. Bu nedenle yazar tutarlı, tarafsız, bilimsel bir üslûp kullanır.

Makale Türleri

Makaleler seçilen konuya göre uzun ya da kısa olabilir. Makale her konuda yazılabilir. Makalenin yazılacağı konu güncel olabileceği gibi, felsefi, bilimsel, sanatsal da olabilir. Ancak edebî makale sanatla ilgili konuları işler. Makaleler niteliklerine göre temelde “edebî makale” ve “mesleki makale” olmak üzere iki grupta toplanabilir.

• a. Edebî makale: Dil, edebiyat ve sanatla ilgili konuları işleyen makale türüdür.
• b. Meslekî makale: Tıp, ekonomi, sosyoloji gibi bilimin ve bilime dayalı mesleklerin değişik dalları ile ilgili konulan işleyen makale türüdür.

Türk Edebiyatında Makale

Türk edebiyatında makale türünün ilk örnekleri Tanzimat döneminde görülür. İlk makale, Şinasi tarafından çıkarılan ve ilk özel gazete kabul edilen Tercüman-ı Ahval de (1860) yayımlanmıştır. Türk edebiyatındaki bu ilk makale Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi‘dir. Namık Kemal, Ziya Paşa, Şemsettin Sami, Muallim Naci, Beşir Fuad gibi sanatçılar bu türün gelişmesini sağlamıştır. Servet-i Fünun döneminde ise bu tür yayılmış, gelişmiş, olgunlaşmıştır. Türk edebiyatında makale türünde Hüseyin Cahit, Cenap Şahabettin, Fuat Köprülü, Nurettin Topçu gibi sanatçılar eser vermiştir.

Makale Nedir ? Makale Nasıl Yazılır?

Bu yazıda şu konular üzerinde durulacaktır:

1. 1. Makale nedir?
2. 2. Makale türünün özellikleri
3. 3. Makale çeşitleri ve özellikleri
4. 4. Makalenin bölümleri
5. 5. Makale yazımının temel kuralları
6. 6. Makalelerden örnekler

Makale, belirli bir konuda, bir görüşü, bir düşünceyi savunmak ve kanıtlamak için yazılan yazı türüne denir. Gazete, dergi ve internette yayınlanır. Ayrıca herhangi gerçeği açıklığa kavuşturmak, bir konuda görüş ve tezler ortaya koymak ve bir hipotezi savunmak, desteklemek için yazılmış olan yazılara da makale denir.

Metinler genel olarak "edebî" ve "öğretici" olarak iki başlık altında değerlendirilir. Öğretici metinler bilimsel veya bilgilendirici metinler olarak da adlandırılır. Edebî metinler hem dili kullanış biçimleri hem de kurmaca oluşlarıyla bilgilendirici metinlerden ayrılır. Edebî metinlerde dilin etkili ve çok anlamlılığa açık biçimde kullanılması amaçlanırken bilgilendirici metinlerin anlatımı olabildiğince açık ve anlaşılır olmak durumundadır. Çünkü bu tür metinlerde önemli olan, bir bilgiyi veya düşünceyi doğru ve anlaşılır bir şekilde sunmaktır.

Bilimsel metin türlerinin en önemlilerinden biri makaledir. Makaleler, belli bir düşünceyi kanıtlara dayandırarak açıklayan yazılardır. Makaleler bir görüşün doğruluğunu veya yanlışlığını ispatlamak amacıyla da yazılabilir. Makalede önemli olan ortaya konulan düşüncelerin bilimsel temellere ve bilgilere dayandırılarak sunulmasıdır.

Gazetelerde güncel konular hakkında nesnel bir bakış açısıyla yayımlanan yazılar da makale olarak nitelendirilir. Bilimsel veya akademik makaleler ise genellikle bu türde yayın yapan dergi veya kitaplarda yayımlanır. Bilgisayarın yaygınlaşması ile birlikte İnternet'te her gün çok sayıda bilimsel makale okurla buluşmaktadır. Bilimsel makale, tarama yazıları, değerlendirme yazıları veya herhangi bir bilimsel konferansın ve toplantının tutanakları da makale türünde değerlendirilebilecek yazı türleridir.

Makalelerin en önemli özelliği alanında uzman kişilerce yazılmış olmalarıdır. Bu tür metinler nesnel bir anlatım dili ile kaleme alınır. Dolayısıyla yazarın tavrı, kişiliği veya tarafı bu tür metinlerde hissedilmez. Ortaya konan veri, bilgi veya düşünceler sağlam kaynaklarla desteklenir ve bu kaynaklar yazının sonunda ayrıntılı olarak sıralanır. Makalelerde kullanılan bilgi veya düşüncelerin alındığı kaynakların gösterilmesinde ve aktarılmasında belli kurallar vardır. Bu kurallar makalelerin bilimsel ölçütleriyle doğrudan ilgilidir.

Makale türünün doğup gelişmesi ve çeşitlenmesi gazete ile birlikte gerçekleşmiştir. Dolayısıyla bu türün bizim edebiyatımızda ortaya çıkışı da ilk gazetelerle birlikte olmuştur. Tanzimat Dönemi yazarlarından Şinasi'nin çıkardığı Tercüman-ı Ahvâl gazetesinde yazdığı makaleler bu türün edebiyatımızdaki ilk örnekleri arasında yer alır. Daha sonra Namık Kemal, Ziya Paşa ve Ahmet Mithat Efendi gibi yazarlar da bu türde metinler yazmıştır.

Önceleri yalnızca gazetelerde yayımlanan makaleler, zaman içerisinde belli uzmanlık alanlarına yönelik çıkarılan dergilerde yer almaya başlamıştır. Günümüzde ise gazetelerde makale boyutunda çok az yazı yer almaktadır. Çünkü gazeteler daha çok güncel konulara yer ayırmaktadır.

Makale yazarken aşağıdaki kriterler önemlidir:

• Anlatımda sade ve belirli bir formata uygun olursa daha iyi olur.
• Somut özellikler ön plandadır.
• Öne sürülen düşünce ve tez kanıtlamak icap eder.
• Makele yazarken belirli bir konu yoktur. Yazar her konuda yazabilir.
• Gazetee dergi ve internette yayımlanır.

Ayrıca bilimsel standartlarda makale yazmak çok önemlidir. Örneğin çok önemli bir hipotezi ispatlasanız dahi eğer bu bilimsel makale formatına uygun değilse hiç bir bilimsel yayında itibar görmez hatta yayınlanmaz. Bu sebeple akademik kariyer sahibi insanlar makalelerini belirli bir formata uygun kalarak yazmak zorundadır. Bu okuyanların işini kolaylaştırır.

Akademik bilgi düzeyi ve yazılan hipotezin doğruluğu ile ilgili makale arasında bilimsel bilgi düzeyi açısından direk bir bağlantı olmasa da, bilimsel makale yazma alışkanlığınız ve formata uygunluğunuz karşı tarafın sizi değerlendirmesinde rol oynayabilir.

Akademik süreçde bilimsel dünyaya sunulan bir bilgi demetinin başarısı, anlaşılır bir düzeydeki dille ve formatına uygun bir biçimde karşı tarafın yargı gücüne sunulmuş olma özellikleri ile doğru orantılıdır.

Bilimsel Metinler (Makale)

Makale, belli bir görüş veya düşünceyi kanıt göstererek ispatlamak amacıyla yazılan bilgilendirici bir yazı türüdür. Makaleler toplumsal bir sorunla ilgili olabileceği gibi tamamen bilimsel bir konu hakkında da yazılabilir. Toplumsal konularda yazılan makaleler, bir görüşü kanıtlara dayanarak savunmak veya bir konu hakkında ayrıntılı bilgi vermek amacı taşır. Bilimsel makalelerde ise araştırma sonuçları veya verilerden yararlanılarak bir konu hakkındaki tezler ispatlanır. Bu özellikleriyle bilimsel metinlerin edebî metinlerden çok farklı yönleri bulunmaktadır.

Bu farklılıklar şu şekilde sıralanabilir:

a) Edebî metinler genellikle hayal gücüne dayanır, bilimsel metinler ise bir tez veya görüş üzerine kurulur.

b) Edebî metinlerde anlatılanlar kurgusal oldukları için herhangi bir araştırmaya veya kaynağa dayandırılmaz. Oysa bilimsel metinlerde sunulanların hemen hepsi bilimsel araştırma veya verilerle desteklenmelidir.

c) Edebî metinlerde kullanılan dil, mecaz ve çağrışımlara açıktır. Dolayısıyla edebî metinlerde öznel bir anlatım söz konusudur. Ancak bilimsel metinlerde yazar, olabildiğince nesnel ve açık bir anlatım dili kullanmak zorundadır.

ç) Edebî metinlerde kesin sonuçlara ulaşmak gibi bir amaç güdülmezken bilimsel metinler, tezleri hakkında olabildiğince belirgin sonuçlara ulaşmak durumundadır.

Makalede özetleme, Alıntılama ve Kaynak Gösterme:

Bilimsel metinlerin en önemli özelliği, ortaya konulan düşünce veya tezin belirli kanıtlara dayandırılarak ispatlanmasıdır. Bu amaçla farklı kaynaklardan veya bilimsel araştırma sonuçlarından faydalanılır.

"Şiir Kaynağı Bilmeceler" adlı makalede de öncelikle "bilmecelerin şiirsel açıdan oldukça zengin olduğu" tezi ortaya konulmuş ve bununla ilgili yapılan çalışmalar sıralanmıştır. Bilmecelerin şiirsel yönü hakkında Prof. Dr. Şükrü Elçin ve Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun cümlelerine başvurulmuştur. Birisi alan uzmanı, diğeri ise şair olan bu kişilerin görüşlerinin tamamı makaleye alınmamış, yalnızca konuyla doğrudan ilgili olan ifadelere yer verilmiştir. Makalede yer verilen alıntılar, adları dipnotta verilen kaynaklardan doğrudan aktarıldığı için tırnak içerisinde gösterilmiştir. Makalenin dipnotunda bu cümlelerin alındığı eserlerin künyeleri, "yazar adı, eser adı, basıldığı şehir, basım yılı ve sayfa numarası" sırasına göre verilmiştir. Makalenin ilerleyen bölümünde "giriş" bölümünde ortaya konulan tez, "gelişme" bölümünde çeşitli örneklerden hareketle ispatlanmış ve "sonuç" bölümünde de konuyla ilgili bir genel yargıya ulaşılmıştır.

Makalede Açıklayıcı Anlatım:

Bilimsel bir yazı türü olan makalede bir görüş veya tezi ispatlamak amaç edinildiği için nesnel bir anlatım dili kullanılır. Bu anlatım diline ve bilimsel metinlere en uygun düşen anlatım biçimi "açıklama"dır. Çünkü makalede yazar ortaya koyduğu tezi ispatlamak için gerekli açıklamaları yapmak ve okuru ikna etmek durumundadır.

"Şiir Kaynağı Bilmeceler" adlı makalede de açıklama anlatım biçimine sıkça başvurulmuştur. Öncelikle bilmecelerin hangi söz sanatlarına dayandığı açıklanmış, daha sonra bunlar çeşitli örneklerle desteklenmiştir. Yine örneklerden sonra söz konusu bilmecelerin şiiriyetini sağlayan unsurlar açıklanarak makale bir sonuca ulaştırılmıştır. Bu metinde de görüleceği gibi makalelerde, açıklayıcı anlatımın yanı sıra örneklendirme, tanık gösterme, tanımlama, verilerden yararlanma gibi düşünceyi geliştirme yollarına da sıkça başvurulmaktadır.

Genel Anlamda Makale; Bir gerçeği açıklamak, bir konuda görüş ve düşünceler öne sürmek ya da bir tezi savunmak, desteklemek için yazılan yazılara makale denir.

Özellikleri

* Anlatım yalın ve yoğundur, nesnel bir nitelik taşır.
* Öne sürülen düşünce ve tez kanıtlanır.
* Söz oyunlarına başvurulmaz, süslü anlatımdan uzak durulur.
* Her konuda makale yazılabilir.
* Gazete ve dergilerde yayımlanır.

Diğer bir tanım; Makale, bilim, fen konularıyla siyasal, ekonomik ve toplumsal konuları açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği olan gazete ve dergi yazısı.

Yazarın belli bir konuda, genellikle günlük politika ile ilgili görüşlerini dile getirdiği kısa metinlerdir. Makale, asıl gazetelerin yaygınlaşması ve gelişmesiyle kendini gösteren bir edebi türdür. Yazar bu kısa yazılarda çeşitli konulara ilişkin kişisel görüş eleştiri ve önerilerini sıralayabilir. Ya da politik veya toplumsal sorunlara değinebilir. Konular politikanın yanı sıra, bilim, dil, kültür gibi yazarın tercih ettiği herhangi bir alan da olabilir. Makalenin amacı, açıklama, eleştiri, tanıtım, bilgilendirme de olabilir. Ama genellikle eleştirel tutum ön plandadır. Makaleler, günlük yazıldıktan sonra bir araya getirilerek makale kitapları şeklinde yayınlanabilir.

ANSI’nin (Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü) tanımı şöyledir: Bilimsel makaleler, bilgi birikimini önemli ölçüde genişletmek, belirli bir bilgiyi veya anlayışı teyit etmek amacıyla yazılan ve nitelikli bir araştırmacının verilen bilgilerden hareket ederek,

a) Araştırmayı aynı koşullarda tekrarlamak suretiyle sonuçların doğruluğunu test edebileceği,

b) Kurgulanmış olduğu çalışma Yazarın gözlemlerini, hesaplamalarını, mantık yürütme biçimini ve kuramsal çıkarımlarını izleyebileceği,

c) Sonuçların geçerliliğini yargılayabileceği, yazım biçiminde iddialar yanında yetersizlik ve kısıtların da vardır.

Amacı ne kadar bilgilendirmek, aydınlatmakta olsa makaleler bir sebepler topluluğunun var ettiği sonuçlar birliğidir.

Makale, herhangi bir konuda bilgi, düşünce ve görüşlerinizi yazıya aktarmak demektir. Aklınıza gelebilecek her konuda makale yazılabilir; arkadaşlık, teknoloji, msn, web tasarım, spor, tarih, eğitim, eğlence, arama motorları, güncel olaylar…

Makale her konuda yazılabilir ama herkes makale yazamaz. Bunu şöyle de söyleyebiliriz: Herkes iyi makale yazamaz. Peki iyi bir makale yazabilmek için neler gerekir? Makalenin özellikleri nelerdir?

Makale Nedir? adlı makalemizde makalenin tanımıyla ilgili ayrıntılı bilgiyi bulabilirsiniz.

Makale Özellikleri :

* Makalenin amacı hangi konuda olursa olsun “bilgi vermek”tir

* Makale sade ve herkes tarafından anlaşılır olmalıdır Makale her konuda yazılabilir

* Makale genellikle kısa ve öz yazılardır

* Makale de öne sürülen bilgi, düşünce ve görüş açıklanır

* Makalede açıklanan konuyla ilgisi olmayan hiçbir cümleye yer verilmemelidir.

* Makale dergi, gazete ve uygun içerikli sitelerde yayımlanır

* Makale içeriği özgün olmalıdır, orijinal olmalıdır.

* Tek bir konuyu ele almalı ve o konu hakkında derinlemesine bilgi vermelidir

* Makale başlığı konuyu tam anlamıyla açıklayıcı nitelikte olmalıdır.

Makaleler için kullanılan genel tabir kısa olmaları yönündedir. Ancak bu tamamen yanlıştır. İyi bir makale kısa olmaktan çok, ele alınan konuyu en iyi şekilde açıklayıcı nitelikte olmalıdır. Bu da kanımca makalenin uzun olmasını gerektirir. Makalede ele alınan konuyu bütün yönleriyle açıklamak, kendi görüşlerinizi örneklerle belirtmek, açık ve öz bir anlatım tarzıyla yazmak gerekir ki bu sayede makaleyi okuyan kişi birçok farklı açıdan konuyu değerlendirebilsin ve yazarın düşüncelerini paylaşabilsin.

Makalenin uzun olması gerekir düşüncesiyle konuyla alakasız cümleler asla kurulmamalıdır. Makale, öz, özgün ve geniş kapsamlı olmalıdır. İyi bir içerik, yalın bir anlatım, kapsamlı bir çalışma yaparsanız eğer işte gerçek makale odur.

Makale, Tanzimat döneminde Batı’dan alınan ve gazetecilikle birlikte yaygınlaşan bir türdür. Şuan itibariyle gerek sosyal yaşantımızda, gerekse internet dünyasında sürekli değişen, gelişen ve yaygınlaşan dinamik bir yapıya sahiptir.

İyi makale yazmanın bir sırrı daha vardır ve bu sır bir makale için olmazsa olmaz değerindedir. Bu sır aynen “cefa çekmeden, sefa sürülmez” atasözünü andırır. İyi ve kaliteli bir makale yazabilmek için, çok emek vermek gerekir. Her kelimenin üzerinde düşünmek gerekir. Zamanınızı, aklınızı, emeğinizi bu işe vermeniz gerekir. Kısaca bu işe gönül vermeniz gerekir.

Bir şairin hikayesi vardır bilmem bilirmisiniz! Şair şiirini yazar ama bir türlü son noktayı koyamaz. Bir yerinde bir eksiklik olduğunu düşünür. Kararsız kalır. Bir kelimeye takılır. Değiştirir olmaz, kaldırır olmaz. Akşama kadar devam eder bu. Arkadaşıyla konuşurken arkadaşı sorar ne yaptın bütün gün? Şairimiz cevap verir “akşama kadar bir kelime üzerinde düşündüm, bir türlü uygun kelimeyi bulamadım, bende kelimeyi kaldırdım, onun yerine bir virgül koydum” diye cevap verir. Olayı tam hatırlamıyorum hatırlayan varsa ve olayın tamamını anlatırsa yorum ya da iletişimden sevinirim. Makaleye de eklerim.

Sonuç itibariyle makale yazmakta, bu şairimizin şiir yazması gibidir. Emek ister, zaman ister… her şeyden önemlisi gönül vermeni ister.

Makale Nedir?

Makale, belirli bir konuda, bir görüşü, bir düşünceyi savunmak ve kanıtlamak için yazılan yazı türüne denir. Gazete dergi ve internette yayınlanır. Ayrıca herhangi gerçeği açıklığa kavuşturmak, bir konuda görüş ve tezler ortaya koymak ve bir hipotezi savunmak, desteklemek için yazılmış olan yazılara da makale denir.

Makale yazarken aşağıdaki kriterler önemlidir.

-Anlatımda sade ve belirli bir formata uygun olursa daha iyi olur.

-Somut özellikler ön plandadır.

-Öne sürülen düşünce ve tez kanıtlamak icap eder.

-Makele yazarken belirli bir konu yoktur. Yazar her konuda yazabilir.

-Gazetee dergi ve internette yayımlanır.

Ayrıca bilimsel standartlarda makale yazmak çok önemlidir. Örneğin çok önemli bir hipotezi ispatlasanız dahi eğer bu bilimsel makale formatına uygun değilse hiç bir bilimsel yayında itibar görmez hatta yayınlanmaz. Bu sebeple akademik kariyer sahibi insanlar makalelerini belirli bir formata uygun kalarak yazmak zorundadır. Bu okuyanların işini kolaylaştırır. Akademik bilgi düzeyi ve yazılan hipotezin doğruluğu ile ilgili makale arasında bilimsel bilgi düzeyi açısından direk bir bağlantı olmasa da, bilimsel makale yazma alışkanlığınız ve formata uygunluğunuz karşı tarafın sizi değerlendirmesinde rol oynayabilir. Akademik süreçde bilimsel Dünya ya sunulan  bir bilgi demetinin başarısı anlaşılır bir düzeydeki dille ve formatına uygun bir biçimde karşı tarafın yargı gücüne sunulmuş olma özellikleri ilr doğru orantılıdır.